“Qafandan Naxçıvana qədər… – bu ərazilər Azərbaycana təhvil veriləcək?”
Qərbi Azərbaycan Xronikası layihəsi çərçivəsində növbəti analitik süjet hazırlanıb.
Rakus.az xəbər verir ki, “Türkiyə mediası: Qafandan Naxçıvana qədər xətt Azərbaycana qaytarılır” adlı süjetdə Ermənistan Zəngəzur (Sünik) bölgəsində, təqribən, 1200 kvadrakilometr ərazini Azərbaycana təhvil verəcəyindən, bununla bağlı “böyük regional normallaşma anlaşması” planının hazırlanmasından bəhs edilir.
Bildirilir ki, Türkiyə mediasında yayılan bu iddia Ermənistanda bomba effekti yaradıb. Erməni ekspertlər hesab edirlər ki, Bakı və İrəvan arasında pərdəarxası razılaşmalar var. Bu razılaşmalara əsasən Zəngəzur dəhlizinin keçəcəyi ərazilər Azərbaycanın nəzarətində olacaq. Plana görə, Zəngəzur bölgəsində Qafan şəhərindən başlayaraq, Naxçıvana qədər uzanan xətdə 1200 kvadrakilometr ərazi Azərbaycana veriləcək. Bununla yanaşı, Əlican sərhəd-keçid məntəqəsi ilə Marqara keçid məntəqəsi yaxınlığında kiçik bir ərazi “təhlükəsizlik bölgə” kimi Türkiyənin idarəetməsinə keçəcək”. Bu məlumat fonunda Azərbaycan tərəfinin Zəngəzur dəhlizinin xəritəsini hazırlaması və yerlərin tarixi adlarla qeyd olunması İrəvanda narahatlıq doğurub.
Türkoloq Varujan Qeqamyan, ekspert Beniamin Matevosyan, politoloq Hrant Mikaelyan iddia edirlər ki, Zəngəzur dəhlizi boyunca ərazilərin təhvil verilməsinə hazırlıq gedir: “Vaşinqton razılaşmasının gizli məqamları var. Ermənistan Azərbaycanın əsas ərazisi ilə Naxçıvan arasında maneəsiz əlaqəni təmin etmək öhdəliyi götürsə də, Bakının İrəvana hər-hansı keçid verməsi öhdəliyi yoxdur. Azərbaycan heç bir planından, o cümlədən, Zəngəzur dəhlizinə nəzarət istəklərindən imtina etməyib və artıq hədəfə çatırlar”.
Qeyd olunur ki, əsas müzakirə mövzularından biri də kilsəyə qarşı atılan addımlardır: “Hakimiyyət-kilsə rəqabətinin tərkib hissəsi kimi görünən keşişlərin həbsi Ermənistanda seçkiöncəsi proseslərə hesablanıb. Paşinyan əsas rəqib kimi gördüyü kilsəni sıradan çıxarır. Çünki erməni revanşizmini dəstəkləyən kilsə Ermənistan-Azərbaycan sülh razllaşmasını da pozmaq cəhdləri edə bilər. Ermənistan müxalifəti isə keşişlərin həbs edilməsi sifarişinin Bakıdan gəldiyi iddiası ilə çıxış edib, hətta keşişlərin həbs edilməsi sifarişini Allahşükür Paşazadənin verdiyini önə çəkiblər”.
Sonda vurğulanır ki, Azərbaycan Ermənistana təkcə regiondakı reallıqları deyil, həm də gündəm mövzularını diktə edir: “Erməni revanşistlərin qorxularına rəğmən, Zəngəzur dəhlizi tezliklə açılacaq, azərbaycanlılar tarixi yurdlarına – Qərbi Azərbaycana qayıdacaq və İrəvan qazılığı ö şəhərində fəaliyyət göstərəcək. Revanşistlərə və revanşizmi körükləyən erməni kilsəsinə regionda yer yoxdur”.
Xatırladaq ki, Qərbi Azərbaycan Xronikası layihəsinin məqsədi tarixi qədim torpaqlarımızın adının yaşadılması, tanıdılması, həmçinin azərbaycanlıların ermənilər tərəfindən deportasiyaya məruz qoyulmasından, həmin ərazilərdə mövcud olmuş, lakin adı silinən toponimlərin, saysız-hesabsız yeraltı və yerüstü maddi mədəniyyət nümunələri – qədim yaşayış məskənləri, nekropollar, kurqanlar, qala, saray və istehkam qalıqları, karvansaralar, körpülər, qəbirüstü sənduqələr, at-qoç heykəlləri, məbəd, kilsə, məscid, pir və ocaqların üzə çıxarılması, həmin ərazinin təmiz oğuz-türk məskənləri olduğunu təsdiq edən faktların dünya ictimaiyyətinə çatdırılmasıdır.
Həmçinin Prezident İlham Əliyevin Qərbi Azərbaycanla bağlı dediyi “XX əsrin əvvəllərinə təsadüf edən xəritə bir daha onu göstərir ki, Qərbi Azərbaycan tarixi Azərbaycan diyarıdır, şəhərlərin, kəndlərin adları Azərbaycan mənşəlidir və biz yaxşı bilirik ki, indiki Ermənistan ərazisində tarix boyu Azərbaycan xalqı yaşayıb. İndi əsas vəzifə ondan ibarətdir ki, dünya ictimaiyyəti də bunu bilsin”, – fikrini əsas tutaraq Qərbi Azərbaycan İcmasının hazırladığı Qayıdış Konsepsiyasında irəli gələn vəzifələrin təbliğidir.
Bundan əlavə, Qərbi Azərbaycanla bağlı tarixçilərin, araşdırmaçıların düşüncələrini, deportasiyaya məruz qalmış şəxslərin həyat hekayəsini işıqlandırmaqdır.
Süjet sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru Elçin Əlibəylinin təqdimatında oktyabrın 23-də saat 19:00-da Baku Tv-nin efirində və saat 21:30-da YouTube kanalında yayımlanıb.
