Aprelin 1-i Beynəlxalq Gülüş Günüdür
Aprelin 1-i Beynəlxalq Gülüş günüdür.
Rakus.az xəbər verir ki, aprelin 1-i beynəlxalq bayram kimi qeyd edilməsə də, bəzi ölkələr bu günü əylənmək, zarafat etmək və bir-birini “aldatmaqla” keçirir.
Təqvimin bu günündə bir-birini aldatmaq adətinin meydana gəlməsi haqqında müxtəlif fərziyyələr var. Bəziləri bayramın yaranmasını Qədim Roma ilə əlaqələndirirlər. Lakin burada aprelin əvvəlində deyil, fevralın ortasında “Axmaqlar bayramı” qeyd edilirdi. Digərləri iddia edirlər ki, bu bayram Hindistanda yaranıb. Halbuki, bu ölkədə də, adətən, 31 martı “Gülüş günü” kimi qeyd edirdilər. Başqa fərziyyəyə görə isə günün kökü orta əsrlər Avropa karnavallarında nümayiş etdirilən küçə tamaşalarına gedib çıxır. Bir-biri ilə zarafat etmə adətini Yeni illə əlaqələndirənlər də var. XVI əsrin ikinci yarısına qədər Avropada Yeni il hazırlıqları martın sonunda başlayırdı, aprelin 1-də isə təzə il qarşılanırdı. Sonra Fransa kralının fərmanı ilə Yeni il rəsmi olaraq, 1 yanvarda qeyd edilməyə başladı. Amma çoxları köhnə ənənələrə sadiq qalaraq, 1 apreli bayram kimi qeyd etməyə davam edirdilər.
Hazırda dünyanın 70%-i aprel ayının 1-ni gülüş günü kimi qeyd edir, dost-tanışla zarafatlaşır. Ümumiyyətlə, insanın xoş bir təbəssümü, ürəkdən gülməsi onu başqa insanlara yaxınlaşdıran görünməz bağdır. Adətən, zarafatcıl, baməzə, həyatsevər, insanlarla ünsiyyətdən zövq alır və özümüzü belə insanların yanında daha rahat hiss edirik. Alimlərin fikrincə, uşaqlar gündə 400, böyüklər isə 17 dəfə gülür ki, bu zaman insan fiziologiyasında endofrin ifraz olunur, diafraqma, üz və qarın əzələləri hərəkət edir, ən əsası isə ruhi sakitlik formalaşır.
Bizə gülüş günündə yeni zarafatlar fikirləşmək, gülməli vəziyyətlərdən yararlanmaq qalır. Aldadılan zaman isə qətiyyən inciməyib, eyni ab-havada cavab verməyə hazır olmalıyıq. Bir sözlə, gülün və əylənin! Çünki, gülüş insanın ömrünü uzadır.
1 aprelin gülüş günü kimi qeyd olunma tarixçəsi haqqında bir sıra fərziyyələr mövcuddur. İlk olaraq 1 aprel müxtəlif ölkələr tərəfindən yazın gəlişi mənasını ifadə edirdi və bununla əlaqədar keçirilirdi. Bayramın atributlarından olan zarafatlar, əyləncələr və hazırlıqlar burada əvəzedilməz rol oynayırdı. Aprelin ilk günü zarafat etmək qaydası birinci dəfə Fransada Yeni ilin gəlişi ilə əlaqədar keçirildi. XVI əsrin ikinci yarısına qədər Avropada yeni il həftəsi müddətində, yəni 25 martdan 1 aprelə qədər insanlar ürəkdən sevinirdilər. Bir – bbirlərinə qonaq gedirdilər, hədiyyələr bağışlayırdılar. 1 aprel Yeni ilin qədəm qoyduğu gün hesab olunurdu. 1582 – ci ildə Qriqor təqvimi Yulianla dəyişdirilib, nəticədə 1 aprel 1 yanvarla əvəz edilib. Bütün bunlara baxmayaraq əksər fransızlar Yeni ili 1 apreldə qeyd etməyə davam edirdi. 1 apreldə keçirilən yeni ili unutmaq üçün bu ənənəni dəyişdirməyə məcbur oldular, məhz bu səbəbdən bayramı keçirənləri “1 aprel axmaqları” adlandırdılar.
Bir çoxları isə bu bayramı Qədim Roma tarixi ilə bağlayır, hansı ki, 17 fevral “Səfehlər bayramı” kimi keçirilirdi. Bəzi tədqiqatçıların fikrinə görə bu ənənə Qədim Hindistanda meydana gəlmişdi, 31 mart onlarda “Gülüş günü” kimi keçirilir.
Gülüş gününün geniş səviyyədə yayılması XVIII əsrdə baş verdi. Beləcə uzun əsrlərin keçməsindən sonra dünyanın bütün ölkələrində 1 aprel günündə öz dostlarına gülən insanlara rast gəlmək mümkündür.
Azərbaycanda da 1 aprel bir əksər insanlar tərəfindən Gülüş günü kimi qəbul olunur.