Türkiyə sürətlə geriyə doğru gedir – TƏHLİL

ABŞ Dövlət Departamentinin Türkiyənin Ali Seçki Şurasının İstanbulda bələdiyyə seçkilərinin nəticələrinin ləğv edilməsi haqda qərar çıxarmasından sonra açıqladığı bəyanatda bildirilir ki, azad seçkilər demokratiyanın təməlini təşkil edir.

Rakus.az xəbər verir ki,  Birləşmiş Ştatları şəffaf seçkilərin Türkiyənin öz maraqlarına xidmət etdiyini bildirib. Bu həftə Türkiyənin Ali Seçki Şurası Prezident Rəcəb Tayyıb Ərdoğanın hakım Ədalət və İnkışaf Partiyasının ( AKP) müraciəti əsasında martın 31-də İstanbulda keçirilmiş bələdiyyə seçkilərinin nəticələrni ləğv edib və seçkilərin yenidən keçirilməsınə dair qərar çıxarıb. ABŞ-da yaşayan jurnalist və təhlilçi İlhan Tanır Amerikanın Səsinin Amerika İcmalı proqramında müsahibədə Türkiyə Ali Seçki Şurasının İstanbul bələdiyyə seçkiləri ilə bağlı qərarı, Türkiyədə demokratiyanın durumu və ABŞ-ın reaksiyasından danışıb.

İlhan Tanır son qərarın son illərdə Türkiyədə demokratiya üçün ən ağır zərbə olduğunu və Türkiyənin azadlıqlar baxımından sürətlə geriyə getdiyini göstərdiyini bildirib. “İndiyə qədər ən azından Türkiyədə seçkilərdə bir problem yaşanmırdı, seçkilərin tanınmasında problem olmurdu. Türkiyədə xüsusilə də son 3-5 ildə ədalətli və bərabər seçkilər keçirilməyib, amma ən azından seçkilərin nəticələri qəbul edilirdi. Lakin 6 may tarixində Ali Seçki Şurasının açıqladığı həmin qərarla artıq ilk dəfə tarixdə səsverməyə çox böyük bir zərbə endirilmiş oldu.”

Türkiyənin aparıcı müxalifət partiyası olan Cümhuriyyət Xalq Partiyasının Ali Şeçki Şurasına İstanbulun 39 dairəsində seçkilər, eləcə də keçən il keçirilən prezident və parlament seçkilərinin nəticələrinin ləğv edilməsi haqda müraciətini şərh edən İlhan Tanır müxalifətin təyin olunmuş yeni seçkilərə tam qüvvə ilə hazırlıqlara başladığını deyib. Lakin onun sözlərinə görə, prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğan bütün siyasi və iqtisadi resursları İstanbula səfərbər etməyə başlayıb.

“Müxalifət partiyaları 31 martda seçkilərdə qələbə qazandıqları üçün onlarda özünə inam var və onlar yenidən qələbə əldə edəcəklərini düşünür. Bunun həqiqətən də baş verib-verməyəcəyini görəcəyik. Bu dəfə İstanbul nə qədər böyük bir şəhər olsa da, Ərdoğan bütün dövlət resurslarını, hər şeyi, bütün nazirliklər, bütün iqtisadiyyatı ilə İstanbula səfərbər edəcək və İstanbula çox böyük diqqət verəcək. Verilən xəbərlərə görə, İstanbulun 39 dairəsini hər birində mitinq keçirəcək, hər birində gedib çıxış edəcək. Buna görə də çox gərgin 5-6 həftə olacağını gözləyirik. İndidən nələrin olacağını demək mümkün deyil. 31 martda qələbə qazanan müxalifət partiyası “qurban” olduğu üçün, əldə etdiyi qələbə əlindən alındığı üçün yenidən seçilməsi gözlənilə bilər. Amma qarşımızda da 17 ildir seçkilərdə həmişə qalib olan bir partiya, bir prezident var. Buna görə də qarşıdan gələn həftələr İstanbuldakı inkişafları yaxından izləyəcəyik.”

İlhan Tanır bildirib ki, Amerika rəsmilərinin 31 mart seçkilərindən sonra verdikləri bəyanatda Türkiyəni seçki nəticələrinə hörmət etməyə çağırmalarına baxmayaraq, ABŞ Ali Seçki Şurasının İstanbulda seçkinin nəticələrinin ləğvi haqda qərarına “yumşaq”reaksiya göstərib. “Türkiyə hökuməti heç bir şəkildə tənqid edilməyib. Təzyiq haqda söz deyilməyib. Legitim seçkinin nəticələrinin qəbul edilməməsindən bəhs edilməyib. Sadəcə qeyd edilən `Amerikanın Ali Seçki Şurasının verdiyi qərarını diqqətə aldığı` olub. Ümumi cümlələrlə legitim seçkilərinin qəbul edilməsinin bütün demokratiyalar üçün vacib olduğu ifadə edilib. Amma Türkiyə müxalifətinin, Türkiyə demokratiyasının aldığı böyük zərbə müqabilində, böyük zərbəyə uyğun bir reaksiya verilməyib.”

İlhan Tanır beynəlxalq insan haqları və media təşkilatlarının son hesabatlarında Türkiyədə demokratiyanın zəifləməsi və media azadlıqlarına məhdudiyyətlərin artmasına diqqətin çəkildiyini qeyd edib. O, media və demokratik azadlıqlar, qanunun aliliyinin təmin olunmasının vacibliyini vurğulayıb. “Hüququn olmadığı, jurnalistlərin həbsdə olduğu, seçkilərin belə güvənli olmadığı ölkəyə heç bir qərb investoru gəlmir. Əslində, gəlmədiyini görürük. Türkiyəyə xarici investisiyalar sürətlə azalır. Türikiyənin hazırda adambaşına düşən gəliri 9 min dollara endi. Bu, 10-12 il əvvəlki orta gəlirə geri döndü. Sürətlə geri gedən bir Türkiyə var artıq. Buna görə də İstanbul, Ankara, Adana, Mərsin, Antalya – bütün bu böyük şəhərlərdə məğlubiyətin nəticəsi, bunun səbəbi rifahın və iqtisadiyyatın pisləşməsi ilə əlaqədardır.”