“Şaumyanın transformasiyası- “ilahilik”dən təcavüzə”
Bu gün Baku TV-də Qərbi Azərbaycan Xronikası layihəsi çərçivəsində rus dilində növbəti buraxılış hazırlanıb.
Rakus.az xəbər verir ki, aparıcı Ellada Sarvanın qonağı tarix üzrə fəlsəfə doktoru, Bakı Ali Neft Məktəbinin dosenti, AMEA-nın A.A.Bakıxanov adına Tarix və Etnologiya İnstitutunun aparıcı elmi işçisi Pərvin Əhənçi olub.
O, XX əsrin əvvəlində Qafqazda fəaliyyət göstərmiş erməni əsilli kommunist inqilabçı, 26 Bakı komissarının rəhbəri və Mart soyqırımının əsas təşkilatçılarından olan Stepan Şaumyanın əsl portretini izah edib: “Sovet İkonlarından Tarixi Təcavüzkarlara: Muzeyin Stepan Şaumyanın obrazı kontekstində Azərbaycanda Travmatik Yaddaşın Yenidən Düşünməsi” adlı son məqaləm Şaumyan haqqında vacib araşdırmadır. Bu, Azərbaycanın postsovet kimliyini anlamaq üçün son dərəcə vacibdir. Romantik inqilabçı olan Şaumyan sonda terrorçu oldu. O, hakimiyyətə çatmaq üçün terrordan istifadə etdi”.
Tarixçi Azərbaycan İstiqlal Muzeyində aparılan tədqiqat işləri zamanı Şaumyanın keçmiş ev muzeyindən artefakt aşkar edib: “SSRİ-nin dağılmasından sonra bir çox eksponat yoxa çıxdı və ya başqa yerə köçürüldü. SSRİ-nin süqutundan sonra arxivlərin açılması saxta tarixi üzə çıxardı. Şaumyanın ikonlaşdırılması SSRİ-nin süqutuna qədər davam etdi. Onun ev-muzeyi Sovet İttifaqı Kommunist Partiyasının Siyasi İdeologiya Mərkəzi kimi xidmət göstərib”.
P.Ərənçi deyib ki, Şaumyanla bağlı aparılan tədqiqat bölgədə deimperializasiya və yaddaşın yenidən qurulmasının daha əhatəli şəkildə başa düşülməsinə töhfə verib: “Bu gün dəqiq materiallara əsaslanaraq Azərbaycan xalqının travmadan sonrakı yeni tarixi yaddaşı yaradılır. Biz özümüzü imperialist, ideoloji yükdən azad edirik”.
Xatırladaq ki, Qərbi Azərbaycan Xronikası layihəsinin məqsədi tarixi torpaqlarımızın adının yaşadılması, tanıdılması, həmçinin azərbaycanlıların ermənilər tərəfindən deportasiyaya məruz qoyulmasından, həmin ərazilərdə mövcud olmuş, lakin adı silinən toponimlərin, saysız-hesabsız yeraltı və yerüstü maddi mədəniyyət nümunələri – qədim yaşayış məskənləri, nekropollar, kurqanlar, qala, saray və istehkam qalıqları, karvansaralar, körpülər, qəbirüstü sənduqələr, at-qoç heykəlləri, məbəd, kilsə, məscid, pir və ocaqların üzə çıxarılması, həmin ərazinin təmiz oğuz-türk məskənləri olduğunu təsdiq edən faktların dünya ictimaiyyətinə çatdırılmasıdır.
Həmçinin Prezident İlham Əliyevin Qərbi Azərbaycanla bağlı dediyi “XX əsrin əvvəllərinə təsadüf edən xəritə bir daha onu göstərir ki, Qərbi Azərbaycan tarixi Azərbaycan diyarıdır, şəhərlərin, kəndlərin adları Azərbaycan mənşəlidir və biz yaxşı bilirik ki, indiki Ermənistan ərazisində tarix boyu Azərbaycan xalqı yaşayıb. İndi əsas vəzifə ondan ibarətdir ki, dünya ictimaiyyəti də bunu bilsin”, – fikrini əsas tutaraq, Qərbi Azərbaycan İcmasının hazırladığı Qayıdış Konsepsiyasından irəli gələn vəzifələrin təbliğidir.
Bundan əlavə, Qərbi Azərbaycanla bağlı tarixçilərin, araşdırmaçıların düşüncələrini, deportasiyaya məruz qalmış şəxslərin həyat hekayəsini işıqlandırmaqdır.
Müsahibə dekabrın 23-də saat 18:30-da Youtube kanalında rus dilində yayımlanıb.
xxx
xxx
«От иконы к агрессору» – трансформация С.Шаумяна»
Сегодня на Бакинском ТВ был подготовлен очередной выпуск проекта «Хроника Западного Азербайджана» на русском языке.
Гостьей ведущей Эллады Сарван была Парвин Аханчи – доктор философии по истории, эксперт по историческим исследованиям Бакинской высшей школы нефти, ведущий научный сотрудник Института истории и этнологии им. А.А.Бакиханова НАНА.
Она рассказала об истинном портрете Степана Шаумяна, коммунистического революционера армянского происхождения, действовавшего на Кавказе в начале XX века, лидера 26 Бакинских комиссаров и одного из главных организаторов Мартовского геноцида: «Моя недавняя статья «От советских икон к историческим агрессорам: переосмысление травматической памяти в Азербайджане в контексте музейного образа Степана Шаумяна» — важное исследование о С.Шаумяне. Это чрезвычайно важно для понимания постсоветской идентичности Азербайджана». Как С.Шаумян, романтик – революционер стал террористом. Он применил террор, чтобы достигнуть власти».
Историк обнаружил артефакт из бывшего дома-музея С.Шаумяна во время исследований в Музее независимости Азербайджана: «После распада СССР многие экспонаты исчезли или были перемещены в другое место, открытие архивов выявило ожную историю. Иконизация С.Шаумяна продолжалась до распада СССР. Его дом-музей служил Центром политической идеологии Коммунистической партии Советского Союза».
П. Аханчи отметила, что исследование С.Шаумяна способствовало более полному пониманию деимпериализации и реконструкции памяти в регионе: «Сегодня на основе достоверных материалов создаётся новая посттравматическая историческая память азербайджанского народа. Мы освобождаемся от империалистического, идеологического бремени».
Напомним, что целью проекта «Хроника Западного Азербайджана» является сохранение и популяризация названий наших исторических и древних земель, и предоставление информации о депортации азербайджанцев армянами, о стёртых названиях топонимов, существовавших на этих территориях, о бесчисленных образцах материальной культуры – древних поселениях, некрополей, курганов, остатков замков, дворцов и укреплений, караван-сараев, мостов, гробниц-саркофагов, хачкаров, каменных изваяний лошадей и баранов, храмов, церквей, мечетей, святых очагов, а также информирование мировой общественности о фактах, подтверждающих, что эта территория является чисто тюркско-огузским поселением.
Также придерживаясь мнения Президента Ильхама Алиева о Западном Азербайджане: “Карта начала XX века еще раз показывает, что Западный Азербайджан — это историческая земля Азербайджана, названия городов и сел имеют азербайджанское происхождение, и мы прекрасно знаем, что азербайджанский народ на протяжении всей истории проживал на территории нынешней Армении. Сейчас главная задача – донести это до мировой общественности”, содействовать решению задач, вытекающих из “Концепции возвращения”, подготовленной Общиной Западного Азербайджана.
Кроме того, данный проект призван осветить мысли историков и исследователей о Западном Азербайджане и истории жизни людей, подвергшихся депортации.
Передача вышла в эфир 23 декабря в 18:30 на YouTube-канале Baku TV.
