Bunları bilirsinizmi?
Ayaq və dırnaq göbələyi geniş yayılmış yoluxucu xəstəliklərdəndir.
Rakus.az xəbər verir ki, ilk vaxtlar solğun ağ və sarı ləkələr kimi yaranır, sonra xoşagəlməz və ağrılı problemə çevrilir. Ayaq göbələyinin yaranma səbəbləri nədir? Hansı əlamətləri var? Müalicəsi necə aparılır?
E-tibb.az bu və digər sullarla bağlı dermatoloq Leyla Mirzoyevanın fikirlərini öyrənib.
O deyib ki, ayaq dərisində və dırnağında olan göbələyin ayrı-ayrı klinik görüntüləri var. Göbələk dırnaqda olduğu zaman dırnağın rəngində dəyişiklik, qalınlaşma, qırılma, qaralma baş verir, qaşıntı isə olmur. Dəri göbələyi zamanı isə qabıqlanma və güclü qaşıntı olur. Göbələklər canlı qalması üçün gün işığına ehtiyacı olmayan mikroskopik canlılardır. Bu növ canlıların əsas yaranma mənbəyi rütubət və isti yerdir: “Əsasən ayaq və müəyyən büküşlər daha çox sürtünmə və tərləməyə məruz qalan yerlər olduğundan orda göbələyin inkişafı üçün münbit şərait yaranır. Sürtünmə nəticəsində həmin yerdə dərinin baryer funksiyası pozulur. Dərinin özünün qoruyucu, baryer qatı var. Bu bizi müxtəlif xəstəliklərdən, mikroblardan qoruyur. Sürtünmə və tərləmə nəticəsində dərinin PH səviyyəsi aşağı düşür və ya qalxır. PH-ın dəyişməsi isə göbələklər üçün əlverişli şərait yaradır. Nəticədə göbələklər həmin dərinin baryer qatından daha asan keçir və orada artıb çoxala bilirlər. Tərləyən ayaqlar göbələyin yaranması üçün ideal yerdir. Elə adamlar var, ayaqları çox tərləyir, daim nəmli olur. Yaxud ayaqqabıların içi keyfiyyətsiz materialdan hazırlandığı üçün ayaqları tərlədir. Bildiyimiz kimi, keyfiyyətsiz ayaqqabının ventilyasiyası, yəni havalanması pis olur, bu da ayaqları tərlədir. Bir də gigiyenaya riayət olunmadıqda ayaq göbələyinin yaranma ehtimalı var. Elə adam da var gigiyenasına riayət edir, ayaqları tərləmir, amma hardansa, necəsə ona göbələk keçir. Ola bilər dükanda ayaqqabını ondan əvvəl geyinib yoxlamış şəxsin ayağında göbələk olub. Ondan sonra bu da geyinib yoxlayıb və ona keçib”.
Dermatoloq bildirib ki, gigiyenik olmayan məkanlara getmək də göbələyin yaranmasına imkan verir. Buna görə də ümumi istifadə olunan məkanlara getdikdə diqqətli olmaq lazımdır: “Saunalar, hamamlar, hovuzlar, idman zalları, gözəllik salonları və digər ümumi istifadə edilən ictimai yerlərdə də gigiyenik qaydaların pozulması nəticəsində dırnaq göbələkləri yaranır. Məsələn, həmin yerlərdə ümumi çəkələklər geyilir, ümumi ləvazimatlardan istifadə edilir. Vaxtlı-vaxtında və yaxşı dezinfeksiya edilmədikdə isə göbələk xəstəliyinə yoluxma baş verir. Ona görə də belə yerlərə gedəndə ehtiyatlı olmaq lazımdır”.
Həkimin sözlərinə görə, dəri göbələklərinin çox növü var. Ayaqda və ya dırnaqda hansı göbələk növünün yayıldığını müəyyən etmək üçün analiz götürülür, nəticə bilinəndən sonra ona uyğun müalicə təyin edilir: “Göbələyin müalicəsi var. Dərmanla, mazlarla, kremlərlə infeksiyanı aradan qaldırmaq mümkündür. Xəstə sağlamdırsa, gəncdirsə, heç bir problemi yoxdursa, ona dərman təyin olunur. Əgər xəstənin dərmana əks göstərişi varsa, yaxud başqa xəstəliklə bağlı dərman müalicəsi alırsav, o zaman krem yazırıq. Amma göbələk dırnaqda olarsa, həb təyin etmədən, yalnız kremlə sağaltmaq çətindir. Aylarla dırnaq lakı çəkmək lazım olur. Amma dırnaq göbələyinin müalicəsində yeni üsul da var – lazer müalicəsi. Bir az ağrılıdır, amma effektlidir. Əvvəl dırnağın müalicəsi üçün 7-8 ay, bəzən 1 il vaxt tələb edilirdi. Lazer müalicəsində isə xəstə çox vaxt sərf etmir. Sadəcə, kurs bitdikdən sonra müəyyən vaxt keçməlidir ki, dırnaq təzələnsin”.
L. Mirzoyeva göbələyə yoluxduğunu düşünən şəxslərin aptekdən özbaşına dərman almasını doğru hesab etmir. Çünki həmin dərmanlar yanlış ola və fəsadlar verə bilər: “Əczaçının xəstəyə verdiyi krem hormonal tərkiblidirsə, bu, əksinə, göbələyi çoxaldacaq. Xəstənin ayağındakı göbələk yox, bakterial infeksiyadırsa, yanlış dərman allergik reaksiyaya səbəb ola bilər. Çünki dəri infeksiyalarında dərinin bütövlüyü zədələnmiş olur və hər kremin içəri keçmə ehtimalı yüksəlir. Ayağın qızarması, şişməsi, qaşınması ola bilər. Amma verilən dərman sırf göbələk əleyhinədirsə, kömək etməsi mümkündür. Bir də evdə türkəçarə üsullardan istifadə edirlər. Məsələn, ayağı sodalı su vannasında saxlayırlar, yod sürtürlər. Sodalı suyun çox da effekti yoxdur. Amma dərini yandırmamaq şərti ilə antiseptik vurmaq olar. Ayaq barmaq aralarını silmək yaxşıdır, əsasən də şəkər xəstələri üçün. Tutaq ki, dırnaq kəsilən zaman da yod və ya digər antiseptik vurmaq olar. Lakin antiseptik maddələr yüksək konsentrasiya ilə uzun müddət dəriyə tətbiq olunsa, dərini yandıra bilər. Yəni sadəcə, silmək olar, amma pambığa batırıb üzərində saxlamaq olmaz”.
