Qoşqar Vəli yazır: “Od çərşənbəsinə atəşpərəstlikdən əvvəl təmizləyici varlıq kimi yanaşılıb”
Bu gün od çərşənbəsidir. Boz ay bu çərşənbə ilə ömrünün tam yarısını başa vurur.
Od çərşənbəsi od rəmzi kimi yandırıb-yaxan, istilik verən məfhum kimi deyil, sayalı, müqəddəs bir varlıq kimi təsvir edilir. Ayrılıq, pis niyyət daşıyan bu çərşənbəyə zərdüştlükdən, atəşpərəstlikdən də əvvəl təmizləyici varlıq kimi yanaşılıb.
Od çərşənbəsi Göyçə mahalının Ardanış kəndində də çox təmtəraqla keçirilirdi. Kəndin yaxınlığında yerləşən dağ yüksəkliklərində və bütün həyətlərdə tonqallar yandırılardı. Uşaqlar, cavanlar, yaşlılar da tonqallar üstündən hoppanıb, deyərdilər: “Ağırlığı, uğurluğum bu tonqalda yansın”.
Uşaqlar axşamdan məftillə köhnə parçalar bağlayar , lopa ( məşəl ) düzərdərdilər. Axşamdan lopaları neftin içərisində saxlayar, çərçənbə axşamı yandırıb başları üzərində yellədərdilər.
Bu əyləncə xarakterli olsa da elm sübut edir ki, alovu insan ətrafında fırlamaqla onun ətrafındakı mənfi enerjini dağıtmaq mümkündür. Köhnə evlərin üstündə dəmir payalarda ailə üzvlərinin sayına uyğun olaraq məsəllər (lopalar) yandırılardı.
Tonqal qalamaq, lopa yandırmaq mərasimləri martın əvvəlindən başlayaraq hər gün icra edilərdi. Uşaqların tonqaldan zövq alması ilə yanaşı, bu həm də məhəllədə , həyət – bacadan lazımsız samanın, köhnə nə varsa təmizlənməsinə şərait yaradardı. Kəndin ətrafındakı dağlarda yağlı və tez alışan gəvən bitkisinə od vurub yandıranda eyni vaxtda yüzlərlə məşəllərin saatlarla yanmasından şahidi olardıq.
Küləkli havada isə bu atəş sönməz, saatlarla davam edərdi. Uşaq düşüncəsinin məhsulu olan bu mərasimin öz gözəlliyi vardı.
Od çərşənbəsi həm də Günəşin və odun insanlar üçün nə qədər əziz olması ilə bağlıdır.
Od çərşənbəniz mübarək!
Müəllif – Qoşqar Vəli
