“Azərbaycan mətbəxi: sufi və dərviş süfrələri”

Qərbi Azərbaycan Xronikası layihəsi çərçivəsində sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru Elçin Əlibəylinin təqdimatında “İrsimiz” rubrikasının növbəti buraxılışı hazırlanıb.

Rakus.az xəbər verir ki, “Müsəlman bayramlarının süfrə adətləri” adlı buraxılışda Əməkdar mədəniyyət işçisi Tahir Əmiraslanov İrəvan və Gəncə mətbəxinin ortaq köklərindən, qovud, çillə bayramı və unudulmuş ənənələrdən söz açıb.

O bildirib ki, erməni mənbələrində ərik və üzüm növlərinin adı türkcədir: “Ənənəvi plov və mərasim yeməkləri haqqında gerçəklər çoxdur. Müsəlman bayramlarının süfrə adətləri zəngindir. İrəvan musiqisi ilə süfrə mədəniyyətinin əlaqəsi var”.

Onun sözlərinə görə, Xıdır Nəbi bayramında qovud falı olub: “Halvanın sarı rəngi, yuxaya bükülməsi ölüyə və kəfənə işarədir. Zifaf gecəsibakirə qız “ölür”, əvəzində bir qadın doğulur deyə halvanın rəngi dəyişir. Halvanın tərkibindəki maddələr insanı stressdən çıxarır, ona görə yasda verilirdi. Halvanın sarı rəngi və yuxaya bükülməsi ölüyə və kəfənə işarədir”.

T.Əmiraslanov mampası şirniyyatının Fransaya necə getməsinə, saray aşpazlarının kimliyinə, qədim halva rituallarına, rənglərin mənasına, dolmanın əsl tarixi, “qalıpçı” anlayışına, həmçinin erməni mənbələrində türk adlarının niyə üstünlük təşkil etməsinə, zifaf gecəsindən sonra qıza niyə zəfəran halvası verilməsinin sirrinə aydınlıq gətirib.

Xatırladaq ki, Qərbi Azərbaycan Xronikası layihəsinin məqsədi tarixi torpaqlarımızın adının yaşadılması, tanıdılması, həmçinin azərbaycanlıların ermənilər tərəfindən deportasiyaya məruz qoyulmasından, həmin ərazilərdə mövcud olmuş, lakin adı silinən toponimlərin, saysız-hesabsız yeraltı və yerüstü maddi mədəniyyət nümunələri – qədim yaşayış məskənləri, nekropollar, kurqanlar, qala, saray və istehkam qalıqları, karvansaralar, körpülər, qəbirüstü sənduqələr, xaçdaşlar, at-qoç heykəlləri, məbəd, kilsə, məscid, pir və ocaqların üzə çıxarılması, həmin ərazinin təmiz oğuz-türk məskənləri olduğunu təsdiq edən faktların dünya ictimaiyyətinə çatdırılmasıdır.

Həmçinin Prezident İlham Əliyevin Qərbi Azərbaycanla bağlı dediyi “XX əsrin əvvəllərinə təsadüf edən xəritə bir daha onu göstərir ki, Qərbi Azərbaycan tarixi Azərbaycan diyarıdır, şəhərlərin, kəndlərin adları Azərbaycan mənşəlidir və biz yaxşı bilirik ki, indiki Ermənistan ərazisində tarix boyu Azərbaycan xalqı yaşayıb. İndi əsas vəzifə ondan ibarətdir ki, dünya ictimaiyyəti də bunu bilsin”, – fikrini əsas tutaraq, Qərbi Azərbaycan İcmasının hazırladığı Qayıdış Konsepsiyasından irəli gələn vəzifələrin təbliğidir.

Bundan əlavə, Qərbi Azərbaycanla bağlı tarixçilərin, araşdırmaçıların düşüncələrini, deportasiyaya məruz qalmış şəxslərin həyat hekayəsini işıqlandırmaqdır.

Veriliş oktyabrın 4-də saat 19:30-da Baku Tv-nin efirində və saat 21:30-da Youtube kanalında yayımlanıb.