Kriminal 20.01.2024 13:01

20 Yanvar: Vətən, torpaq, azadlıq uğrunda mübarizə – TƏHLİL - FOTO

Yanvarın 20-si Azərbaycan milli dövlətinin, onun ərazi bütövlüyünün bərpası, 190 illik müstəmləkə zülmündən xilas olmaq uğrunda mübarizənin rəmzi, yüksək zirvəsidir.

Bu tarix cəmiyyətə şəhidlik sözünü yeni çalarda təqdim etdi. Düzdür, yanvar hadisələrindən əvvəl də Qarabağda sovet-erməni hərbçiləri ilə döyüşlərdə azərbaycanlılar şəhid olurdular. Ancaq 1990-cı ilin ilk ayı bu sözü Azərbaycan vətəndaşları üçün mahiyyətini daha da aydınlatdı, müqəddəsləşdirdi. Sovet İttifaqında allahsızlığın təbliğ edildiyi və hakim olduğu mühitdə böyüyən, təhsil alan, yaşayan insanlar üçün şəhidlik daha çox dini mahiyyət daşıyırdı. Azərbaycan cəmiyyəti milli azadlıq mübarizəsinədək Kərbəla şəhidləri haqqında məlumatlı idi.

Vətən, torpaq, azadlıq uğrunda mübarizə bu cəmiyyət üçün fərqli təbliğ olunduğundan şəhidliyin yükü, ucalığı da uzaq salınmışdı.

Yanvar hadisələri şəhidliyi və şəhidləri Azərbaycan cəmiyyəti üçün daha əziz etdi.

Yanvar hadisəsi Qara Yanvar, Yanvar faciəsi kimi də adlanıb. Ancaq bu, Azərbaycanın milli azadlıq uğrunda mübarizəsinin qarşısını Moskvanın silahlı dəstələri, tankları vasitəsilə almaq cəhdinin nəticəsi idi. Mixail Qorbaçov başda olmaqla Sovet İttifaqı rəhbərliyində təmsil olunan müdafiə naziri Dmitri Yazov, daxili işlər naziri Vadim Bakatin, Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri Vladimir Kryuçkov, Yevgeni Primakov və başqaları məsuliyyət daşıyırdılar.

Yanvarın 20-nə keçən gecə 131 insan öldürülmüş, 744 adam ağır xəsarət almış; dörd nəfər itkin düşmüş; 400 nəfər isə həbs edilmişdi. Azərbaycanda fövqəladə vəziyyət elan ediləndən sonra isə 21 nəfər qətlə yetirilmişdi. Sovet hərbçiləri bu rejim tətbiq edilməmiş Neftçala və Lənkəranda 25-26 nəfər öldürmüşdülər.

Azərbaycan milli azadlıq mübarizəsi tamamilə dinc milli azadlıq hərəkatı idi. O, tarixdə Mahatma Qandinin Hindistanda Böyük Britaniya müstəmləkəsinə qarşı mübarizəsi ilə oxşardır. Çünki bu, mövcud reallığa və pisliklərə qarşı şiddət, zor tətbiq etməyən hərəkat olub.

Azərbaycan milli azadlıq hərəkatı da dinc yolla mübarizə aparırdı. “The Guardian” qəzeti 1990-cı il yanvarın 22-si tarixli sayında bu mübarizə üsuluna xüsusi diqqət edib: “Ordunun şəhərə hücumu zamanı günahsız insanların vəhşicəsinə güllələnməsi, tankların adamları öz tırtılları altında əzib keçməsi, qışın soyuq, şaxtalı gecəsində tonqallar ətrafında qızınan dinc azərbaycanlıların üzərinə hücuma keçərək meyitlərini tanınmaz hala salması bütün dünya ictimaiyyəti tərəfindən nifrət və qəzəblə qarşılanıb pislənməlidir”.

Bu hərəkatın güclənməsində Azərbaycan ərazilərinin sovet-erməni hərbçiləri tərəfindən işğal olunması, qərbi azərbaycanlıların tarixi yurdlarından qovulması da təkan vermişdi.

Yanvarın 20-də Moskva Azərbaycana qarşı uzun illərdir içində bəslədiyi kini, nifrəti tətbiq etdi. O, Macarıstanda, Çexoslovakiyada, Əfqanıstanda və dünyanın bir sıra ölkələrində törətdiyi cinayətləri Bakıda da həyata keçirdi.

Sovet hərb maşınının Bakıda və başqa rayonlarda törətdiyi qırğınlardan sonra bu dövlətin beynəlxalq aləmdə nüfuzuna çox ciddi zərbə dəydi. Həmin hadisədən sonra SSRİ-nin süqutu prosesi sürətləndi. Böyük Britaniyada çıxan “The Times” qəzeti 1990-cı il yanvarın 29-u tarixli sayında hadisələrə belə qiymət vermişdi: “Azərbaycandakı hərbi əməliyyatdan 10 gün sonra sovet rəhbərliyi arasında ciddi ixtilafın olduğu üzə çıxdı. Bu isə sovet quruluşunun təməl sütunlarının silkələnməsi deməkdir”.

SSRİ dağılsa da, onun Azərbaycana vurduğu zərbələr hələ də qalır. Onlardan birinin ağır nəticəsi Azərbaycan Ordusu, Prezident İlham Əliyev və cəmiyyətinin birliyi, dost dövlətlərin dəstəyi ilə aradan qaldırılıb. Yanvar hadisələrindən 30 il sonra Ermənistanın və havadarlarının işğal etdiyi torpaqların bir hissəsi işğaldan azad edildi. 2023-cü ilin sentyabrında isə yanvar hadisələrinin də uğrunda mübarizə apardığı “Qarabağ bizimdir, bizim olacaq!” şüarı həyata keçdi. Azərbaycanın ərazi bütövlüyü və suverenliyi bərpa olundu.

Azərbaycana, onun vətəndaşlarına qarşı çoxsaylı cinayətlər törədənlər, bu əməlləri təşkil edənlər hazırda həbsdədirlər. Prezident İlham Əliyev 2024-cü il yanvarın 10-da yerli televiziya kanallarına müsahibəsində bu barədə deyib: “Bizə qarşı qanlı müharibə aparan, vandallıq törədən, Xocalı soyqırımını törədən, torpaqlarımızı, şəhərlərimizi, kəndlərimizi yerlə bir edən canilər bu gün həbs olunub, saxlanılıblar və ədalət qarşısında cavab verəcəklər”.

Bu həm də 20 Yanvar şəhidlərinin qanının alınmasıdır. Azərbaycan əsgəri şəhidlərin nahaq axıdılmış qanlarını yerdə qoymadı. Onların uğrunda mübarizə apardığı amallar reallaşdı. Azərbaycan müstəqilliyini bərpa etdi, SSRİ-nin tərkibindən çıxanda malik olduğu torpaqları azad olundu. Şəhidlər həm də Azərbaycana hədəfləri göstəriblər. Bu, Bütöv Vətəndir. Azərbaycanın bütövlüyü uğrunda mübarizə davam edir. Bu gün 34 ildən sonra ilk dəfə şəhidlərin alnıaçıq, üzüağ yad edildiyi, ruhuna dərin hörmətlə “Şəhidliyiniz mübarək!” ifadəsinin utanmadan deyildiyi gündür.

Sədrəddin Soltan- “Report” İnformasiya Agentliyi

XƏBƏR LENTİ
Təhlil / 24.06.2024 17:13
Ermənistanın qurtuluşunun real yolları – TƏHLİL
Elm və təhsil, Sosial / 22.06.2024 22:54
Səlcuqların Kanlı qolunun məskunlaşdığı ərazi - FOTO - VİDEO
Siyasi, Sosial / 21.06.2024 21:36
“Deyirdilər ki, Göyçə gölü tərəfdən ermənilər gəlib sizi qıracaq” - FOTO - VİDEO
Siyasi / 21.06.2024 16:28
Dəyişməyən mövqelər – Prezidentlə dövlət katibinin telefon danışığı – TƏHLİL
Maraqlı, Sosial / 21.06.2024 14:09
“Atam Vətən həsrətinə dözə bilmədi” – ANONS - VİDEO
Siyasi, Təhlil / 20.06.2024 22:44
“Bakı və Ankara Qərbi Azərbaycana qüvvələr göndərə bilər” - FOTO - VİDEO
Təhlil / 20.06.2024 15:39
Uğur əldə edə bilməyəan hərəkat – Baqratdan qopmalar – TƏHLİL
Təhlil / 20.06.2024 13:47
Qərbi Azərbaycan: Kipr modeli – ANONS
Siyasi, Sosial / 19.06.2024 22:44
Andranikin vəhşiliklər törətdiyi oğuz yurdu - FOTO - VİDEO
Siyasi / 19.06.2024 13:50
Ərazisi 5 dəfə bölünən rayon – ANONS - VİDEO
Gündəm / 18.06.2024 22:48
“İrəvan Respublika Meydanının kabusu-gizlədilmiş həqiqətlər” - FOTO - VİDEO
Gündəm / 18.06.2024 18:30
“Adəm də, Makedoniyalı İsgəndər də, Napoleon da ermənidir?!” - VİDEO
Siyasi, Sosial / 18.06.2024 12:49
“İrəvanda Respublika Meydanının kabusu – ANONS
Siyasi / 18.06.2024 12:27
“Nə üçün Puşkin “sən qorxaqsan, sən qulsan, sən ermənisən” deyib?” – ANONS
Elm və təhsil / 17.06.2024 18:51
Sona Abbasəliqızı Gürcüstan Yazıçılar Birliyinin üzvü seçilib - FOTO
Maraqlı, Sosial / 15.06.2024 22:19
Ağkilsədə ağ daşdan tikələn kilsə üzərində Alban yazısı - FOTO - VİDEO
Sosial / 15.06.2024 14:20
Aşıq Ələsgərin yurdunun tarixi və irsi – ANONS - VİDEO
Maraqlı, Mədəni, Sosial / 14.06.2024 21:41
“Doğma Göyçədə toy edib, qız köçürmək bizə qismət olmadı” - FOTO - VİDEO
Elm və təhsil, Təhlil / 14.06.2024 14:14
“Son zəng”: Azərbaycan adına böyük işlərə çağırış – TƏHLİL
Mədəni / 14.06.2024 13:32
“Bir gün Göyçəyə də gedəcəyik”- İlham Abdullayevin “Həyat Hekayəsi” – ANONS - VİDEO
Siyasi, Təhlil / 13.06.2024 22:58
Tibbi ədəbiyyata daxil olan “erməni xəstəliyi”nin əlamətləri - FOTO - VİDEO
Gündəm, Təhlil / 13.06.2024 16:33
Paşinyanın iki çıxışına bir baxış – TƏHLİL
Siyasi / 13.06.2024 13:25
Ermənilər türk ölkəsində yeni “dövlət” qurmağı planlaşdırır – ANONS - VİDEO
Siyasi, Sosial / 12.06.2024 22:24
Üçkilsəni ermənilər necə Eçmiədzin etdilər? - FOTO - VİDEO
Təhlil / 12.06.2024 16:19
Ermənistanın ABŞ ilə Strateji Dialoqu: güclərin yeni qarşıdurma mənbəyi – TƏHLİL
Siyasi, Sosial / 12.06.2024 13:19
Ermənilərin yadlaşdırdığı Üçkilsə – ANONS